Món ăn ngày Tết miền Bắc là những hương vị đậm đà, mang trong đó tinh hoa của văn hóa truyền thống. Trong dịp Tết, bàn thờ tổ tiên của mỗi gia đình chắp cánh những món ngon đặc trưng, thổi hồn vào không gian gia đình sự ấm cúng và đoàn viên. Bánh chưng, dưa hành, gà luộc, các loại giò, thịt đông, nem rán, canh măng gà, canh bóng thả, nộm, chè kho, miến xào thập cẩm, xôi gấc và thịt xào rau củ – tất cả đều tạo nên một bữa tiệc đặc biệt, gắn kết tình thân thương và tạo dấu ấn đậm nét của vùng đất miền Bắc. Hãy cùng nhau khám phá và tận hưởng những món ăn truyền thống đậm đà ý nghĩa này trong kỳ nghỉ Tết đang tới!
Bánh chưng
Khi nhắc đến tết cổ truyền, không thể không nhắc đến bánh chưng – một tinh hoa của mâm cỗ Tết cổ truyền miền Bắc. Bánh chưng được làm từ hạt gạo tinh túy, đỗ xanh ngọt bùi và thịt heo béo ngậy, kết hợp với dưa hành và chút tiêu cay nhẹ, tạo nên một món ngon tròn vị, ấm lòng người con xa xứ.
Bánh chưng là một biểu tượng của trời, đồng thời cũng liên quan đến câu chuyện về Lang Liêu, người đã làm nên món bánh này trong thời kỳ vua Hùng thứ mười sáu, mang trong mình giá trị văn hóa dân tộc. Bánh chưng được làm bằng lá dong và được buộc chặt bằng dây lạt xung quanh, tượng trưng cho sự đoàn kết và tình thân thương trong gia đình. Ngoài việc ăn trực tiếp, ngày nay bánh chưng còn được biến tấu thành nhiều món ăn khác nhau như bánh chưng chiên giòn hoặc pizza bánh chưng, mang lại hương vị mới lạ và thú vị.
Bánh chưng vuông xanh dây lạt buộc, thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ, cây nêu tràng pháo biểu tượng đất, tượng trưng sự sum vầy và gắn kết.
Hiện nay, dù trên thị trường có rất nhiều loại quà bánh đa dạng, nhưng nhiều gia đình không còn đủ thời gian để tự làm bánh chưng. Tuy vậy, mọi người vẫn rất cẩn thận khi chọn những chiếc bánh chưng ngon nhất để đặt lên bàn thờ tổ tiên trong những ngày tết đến và xuân về.
Dưa hành
Ngoài bánh chưng, dưa hành là một món ăn truyền thống và luôn xuất hiện trong mâm cỗ ngày tết của người miền Bắc. Dưa hành thường được dùng kèm với bánh chưng hoặc thịt kho để làm món ăn thêm ngon miệng và giảm độ béo ngậy. Với vị chua và cay nhẹ, dưa hành được làm bằng cách muối trực tiếp củ hành với nước muối để lâu ngày. Thêm su hào hoặc cà rốt cũng có thể được thêm vào để làm dưa hành thêm đẹp mắt và ngon hơn. Không chỉ là một món ăn kèm, dưa hành còn có tác dụng tốt cho hệ tiêu hóa, giúp dạ dày của bạn dễ chịu hơn trong những ngày tết nhiều đồ ăn.
Dưa hành thường có hương vị giòn mát và hơi chua nhẹ, thường được dùng kèm với bánh chưng.
Gà luộc
Dân ta tin rằng, gà luộc đặt lên bàn cúng sẽ mang lại hạnh phúc, thuận lợi và no nê suốt cả năm. Gà luộc có bề ngoài vàng óng, thường được đặt nguyên con cùng xôi làm cỗ cúng trong ngày giao thừa và tất niên. Ngoài ra, nếu gà được sắp xếp thành mâm, các bà mẹ sẽ thái thành từng miếng đều nhau, thêm lá chanh thái mỏng và ăn kèm với muối tiêu chanh. Bí quyết để gà luộc có màu sắc hấp dẫn là thêm một chút nghệ vào nước luộc để gà có màu vàng tươi sáng, luộc với lửa nhỏ để gà chín đều mà không bị tróc da.
Gà luộc kết hợp với muối tiêu chanh tạo nên một sự kết hợp hoàn hảo.
Các loại giò
Ở miền Bắc, người ta có thể chế biến nhiều loại giò khác nhau. Trong ngày tết, mỗi gia đình thường lựa chọn một loại giò riêng để thờ cúng. Giò lụa là loại giò phổ biến nhất, có thể cuốn thành miếng lớn trong lá chuối. Ngoài giò lụa, còn có giò bò, giò ngũ sắc, giò bò, giò bì và giò me. Khi bày trên bàn cúng, giò được thái thành từng miếng nhỏ, đều nhau và gọn gàng. Người Việt thường ăn giò kèm với nước mắm.
Chả lụa thường được chia thành các miếng nhỏ và cắt nhỏ gọn để dễ ăn.
Thịt đông
Từ rất lâu, khi tủ lạnh chưa phổ biến như hiện nay, món thịt đông đã trở thành biểu tượng của khí hậu lạnh giá ở miền Bắc. Thịt đông thường được làm từ thịt gà hoặc thịt lợn, thường là phần giò lợn, kết hợp với mộc nhĩ và cà rốt. Món ăn này được ninh nhừ và để nguội đông. Thịt đông không chỉ đẹp mắt mà còn giúp bảo quản thịt lâu hơn.
Món thịt đông thường được kèm theo dưa hành hoặc dưa cải muối, tạo nên sự hoàn hảo về hương vị. Thịt đông có phần nước sệt lại và mỡ trắng mịn như tuyết, khi ăn sẽ mang lại cảm giác béo ngậy và thơm phức. Hiện nay, với sự phổ biến của tủ lạnh, bạn có thể dễ dàng làm món thịt đông hấp dẫn cho cả gia đình dù trong bất kỳ thời tiết nào.
Thịt đông có hương vị ngọt ngào và hấp dẫn, đi kèm với dưa chua tươi mát.
Nem rán
Món nem rán được biết đến không chỉ ở miền Bắc mà còn ở nhiều tỉnh thành khác trên khắp Việt Nam. Tuy vậy, cách làm nem rán lại có những đặc trưng riêng của từng vùng miền. Nem rán gây ấn tượng với màu vàng rực rỡ, vị giòn tan của bánh đa bên ngoài, hương thơm đặc trưng của miến, mộc nhĩ và thịt heo bên trong. Trong quá trình chế biến nem rán, không thể thiếu hạt tiêu và ngò gai để tạo nên hương vị thơm ngon và hấp dẫn. Để thưởng thức nem rán, ta thường kèm theo nước chấm được làm từ nước mắm, đường, mì chính, chanh và ớt trái. Trong không khí se lạnh của mùa xuân, cùng với những giọt mưa phùn nhẹ nhàng, thưởng thức một cây nem rán ngon kèm với nước chấm chua ngọt khiến con người không thể kiềm chế được cảm xúc và lòng say mê.
Nem rán được chế biến từ miến, mộc nhĩ và thịt heo, kết hợp cùng hạt tiêu và ngò gai tạo nên hương vị đặc trưng.
Canh măng gà
Canh măng gà là một món ăn truyền thống trong mân cỗ Tết của người miền Bắc. Măng khô được ngâm qua đêm, xé nhỏ và luộc nhừ, sau đó nấu chung với phần thịt gà thơm ngon để tạo ra một hương vị béo ngậy không thể cưỡng lại. Thông thường, phần thịt gà được nấu chung với măng bao gồm cổ, cánh, chân gà,… Để tăng độ béo và ngọt cho nước dùng.
Canh măng gà đặc trưng của người miền Bắc được làm từ măng khô giòn dai.
Canh bóng thả
Nhắc đến những món ăn đặc trưng ngày tết miền Bắc không thể không nhắc đến canh bóng thả. Canh bóng thả không chỉ là một món ăn bổ dưỡng mà còn mang lại cảm giác thanh tao trong tiết trời mùa đông. Món ăn này được chế biến từ thịt heo xoành nhuyễn vo tròn, kết hợp với trứng thái chỉ, tôm nõn và những loại rau củ đầy màu sắc như su hào, cà rốt, súp lơ,… Canh bóng thả không chỉ giúp bổ huyết mà còn giải nhiệt và cân bằng cơ thể, ngăn ngừa hiện tượng da nứt nẻ trong mùa đông.
Canh bóng thả mang lại cảm giác mát lạnh, tăng cường sự tuần hoàn máu và giúp làm đẹp da.
Nộm là một món ăn nhẹ nhàng, dễ ăn và có hương vị giòn của rau củ đặc trưng. Nó thường được sử dụng làm món “giải ngấy” cho các bữa tiệc đủ món trong ngày Tết. Các nguyên liệu của món ăn này rất đa dạng, bao gồm rau muống, hoa chuối, đu đủ, xoài hoặc su hào, cà rốt, kết hợp với thịt hoặc chả và chút đậu phộng rang giã nhuyễn. Phần quan trọng nhất để tạo nên hương vị cho món ăn là phần nước sốt. Nước sốt được làm từ nước mắm kết hợp với đường và mì chính, và thêm chút chanh hoặc giấm để tăng thêm hương vị mát mẻ và dễ ăn.
Món nộm thường được phối hợp với nhiều loại rau củ và đậu phộng, tạo nên hương vị dễ chịu và mát lành.
Chè kho
Chỉ cần một chút đậu xanh, vừng trắng và đường cát, ta đã có thể tạo ra một món chè kho giản dị nhưng thật mát lành. Món chè này được nấu từ nước bưởi thơm ngon, kết hợp với vị ngọt bùi của đậu xanh, tạo nên một hương vị hấp dẫn. Khi thưởng thức một muỗng chè kho nóng hổi, ta sẽ cảm nhận được tinh túy của đất trời, không khí mùa xuân hòa quyện với tấm lòng chân tình của người chủ mến khách.
Chè kho nóng sẽ mang lại hương vị đặc trưng của hạt sen bùi bùi và mùi thơm phức của nước bưởi.
Miến xào thập cẩm
Để tạo sự mới mẻ cho bữa tiệc Tết miền Bắc, bạn có thể thêm vào thực đơn món miến xào thập cẩm. Món ăn này thực sự ngon, với sợi miến mềm mịn, rau củ xào giòn ngọt và độ chín vừa phải. Miến xào cần mềm đúng mức, không quá nát hoặc khô cứng do thiếu nước. Để thưởng thức hương vị tuyệt vời, bạn nên ăn nó ngay khi nó còn nóng và thêm một chút hạt tiêu vào sẽ làm cho món ăn thêm thơm ngon. Miến xào thập cẩm sẽ làm cho bữa ăn trong ngày Tết của gia đình bạn trở nên thật ngon lành và hấp dẫn.
Món ăn miến xào rau củ thập cẩm không chỉ cân bằng âm dương mà còn mang đến vô số may mắn.
Xôi gấc
Cây gấc rất thích hợp để trồng vào mùa đông ở miền Bắc. Quả gấc có ít vitamin, có màu đỏ tự nhiên và phần cùi béo ngậy. Khi kết hợp với hạt nếp dẻo thơm phức, tạo nên một món xôi nóng hổi, hấp dẫn thực khách. Xôi gấc không chỉ ngon mà còn tốt cho sức khỏe, nâng cao sức đề kháng, bảo vệ tim mạch và ngăn ngừa các bệnh về mắt. Vì màu đỏ đặc trưng, người miền Bắc thường dùng xôi gấc trong mâm cỗ ngày tết để cầu bình an và may mắn. Đây cũng là món ăn dùng để thiết đãi bạn bè, người thân trong ngày tết, hy vọng mang lại sự an lành và tài lộc trong cả năm.
Xôi gấc có một màu đỏ đặc trưng, chứa nhiều vitamin E, có lợi cho sức khỏe mắt và hệ thống miễn dịch.
Thịt xào rau củ
Món ăn đậm đà, tròn vị được tạo nên từ vị ngọt béo của thịt kết hợp với vị thanh mát của rau củ. Trong ngày tết, người miền Bắc luôn chú ý đến sự hòa quyện âm dương trong mâm cúng, mong muốn mang lại bình an, may mắn và thịnh vượng. Do đó, món thịt xào rau củ, mặc dù đơn giản và quen thuộc hàng ngày, vẫn được chọn để bày trên mâm cúng. Món này có thể sử dụng thịt lợn hoặc thịt bò, xào chung với nhiều loại rau củ như cà rốt, súp lơ, ớt chuông hoặc hành tây,… Tạo nên một món ăn đẹp mắt.
Hương vị hài hòa của thịt xào rau củ kết hợp vị béo ngọt của thịt và vị thanh bùi của rau.
Những món ăn ngày Tết miền Bắc không chỉ là những món ngon đầy hương vị truyền thống mà còn mang trong đó ý nghĩa tình thân, đoàn kết gia đình. Hãy để những hương vị đậm đà ấy lan tỏa trong không gian ngày Tết, tạo nên sự ấm áp và hạnh phúc cho mỗi ngôi nhà. Trong tiết trời se lạnh, gia đình hòa quyện bên nhau, cùng nhau thưởng thức những món ăn truyền thống ngon miệng, chắc chắn sẽ tạo nên những kỷ niệm đáng nhớ, đong đầy niềm vui và hạnh phúc bên nhau. Chúc mừng mọi người có một kỳ nghỉ Tết trọn vẹn và đầy ý nghĩa! Món ăn ngày Tết miền Bắc, cất giữ trong lòng, sẽ luôn là những kỷ niệm đáng quý của mỗi gia đình.
