[HƯỚNG DẪN] Cách dạy trẻ đi xe đạp an toàn cho độ tuổi từ mầm non đến Tiểu học

Nên dạy trẻ đi xe đạp vào thời điểm nào? Đi loại xe gì?

Tập đi xe đạp là một hoạt động thư giãn giúp con nâng cao sức khỏe, phát triển kỹ năng phản xạ linh hoạt & rèn luyện sự tập trung trong mọi hoạt động. Vấn đề cốt yếu đầu tiên để trẻ tập đi xe hiệu quả chính là việc chọn xe đúng độ tuổi & phù hợp với sở thích của bé.

Giai đoạn 2.5 – 6 tuổi 

Thời gian sớm nhất để tập cho bé đi xe đạp là từ 2.5 tuổi. Ở giai đoạn này, bạn nên bắt đầu cho con làm quen với xe chòi chân để tăng cường sức mạnh đôi chân đồng thời rèn luyện kết hợp toàn thân để giữ và di chuyển xe linh hoạt.

Tiếp đến, hãy chuyển sang xe đạp có bánh phụ trợ với 2 bánh lớn & 2 bánh nhỏ. Sau khi trẻ đã sử dụng xe 4 bánh thành thạo thì bạn có thể tháo dần 2 bánh phụ để con làm quen dần với xe 3 bánh, 2 bánh.

Giai đoạn 6 – 10 tuổi

Ở độ tuổi này, một số bé đã thành thạo với xe 2 bánh kích thước nhỏ thì bạn có thể cân nhắc đổi xe lớn sao cho phù hợp với thể chất của con (chiều cao, cân nặng). Ngoài ra, những bạn nhỏ đã thạo với xe 4 bánh thì bạn sẽ cho con tháo dần bánh phụ để làm quen dần. 

Giai đoạn 10 tuổi trở lên 

Từ độ tuổi này, trẻ đã có thể đi xe 2 bánh khá tốt vì vậy phụ huynh chỉ cần xem xét đổi loại xe lớn theo sở thích của con. Cần lưu ý rằng, không phải bé nào đến tuổi này cũng có thể đi thành thạo xe 2 bánh, do đó kể cả bắt đầu cho trẻ tập xe không có bánh phụ từ 10 tuổi cũng không phải là vấn đề lớn & không nên trách móc trẻ vì biết đi xe chậm.

Những yếu tố ảnh hưởng đến việc dạy trẻ tập xe đạp

Trong 10 đứa trẻ thì không có bé nào giống nhau hoàn toàn, vì vậy việc tập xe đạp thạo nhanh hay không tùy từng bé. Thông thường, những yếu tố dưới đây là nguyên nhân của sự khác biệt này:

• Tâm lý và tính cách của trẻ: Một số bé thì hào hứng nhưng một số lại e sợ, con có thể khóc ngay khi nhìn thấy xe, do đó ba mẹ không nên ép trẻ mà hãy cho con làm quen dần.

• Sức khỏe của bé: Vì lý do sức khỏe, nhiều bé chưa sẵn sàng đi xe đạp vì chân tay còn yếu, cơ thể con chưa đủ linh hoạt để giữ được xe đạp dẫn đến khó di chuyển. Hãy tập luyện nâng cao thể lực cho trẻ trước khi cho con tập xe đạp.

• Chất lượng xe đạp bé sử dụng: Như đã đề cập, một chiếc xe phù hợp sẽ giúp trẻ rèn luyện nhanh hơn. Ba mẹ nên cân nhắc kích thước xe, sở thích của con và chất lượng xe để đảm bảo an toàn khi con sử dụng.

• Cách dạy trẻ đi xe đạp của người lớn: Phương pháp tập xe cũng rất quan trọng, bạn cần hướng dẫn con từng bước, tốc độ phụ thuộc vào thể chất & tâm lý của từng bé để điều chỉnh sao cho phù hợp.

Cách dạy trẻ đi xe đạp an toàn trong từng giai đoạn 

Theo đó, việc dạy trẻ đi xe đạp an toàn hiệu quả cần dựa vào giai đoạn cụ thể. Thực tế có 2 giai đoạn tương ứng với 2 quy trình dạy như sau:

Dạy trẻ đi xe đạp có bánh phụ cho trẻ mầm non – Tiểu học

Đối với trẻ từ độ tuổi mầm non đến Tiểu học, trẻ có thể bắt đầu theo thứ tự: Xe chòi chân => xe đạp có bánh phụ => xe 2 bánh. Cụ thể:

Bước 1: Tập thăng bằng với xe chòi chân

Bước đầu, ba mẹ hãy cho trẻ làm quen với xe chòi chân với mục đích tăng cường sức mạnh đôi chân, học cách cầm ghi đông, luyện tập kết hợp toàn thân đẩy xe di chuyển đồng thời giữ thăng bằng. 

Bước 2: Làm quen với xe 4 bánh 

Tiếp đến, chuyển sang xe có 2 bánh phụ. Ở bước này, bạn cần dạy con cách để chân lên bàn đạp kết hợp đạp xe di chuyển đúng. Hãy hỗ trợ cầm tay lái vì thời gian đầu con chưa thể phối hợp song song giữa việc đạp xe và điều khiển ghi đông. 

Khi trẻ đã tự linh hoạt phối hợp cơ thể để di chuyển xe nhịp nhàng, bạn có thể cân nhắc tháo dần 1 bánh, 2 bánh để con tập dần với xe không có bánh phụ. Trong thời gian này chưa nên cho trẻ ra nơi đông người mà hãy để con tập đi ở nơi vắng vẻ, có đường rộng.

Bước 3: Chỉ dẫn con cách quan sát phương hướng

Khi trẻ đã đi thành thạo xe 4 bánh, hãy dạy con cách quan sát phương hướng, tránh các chướng ngại vật nhằm đảm bảo an toàn khi chạy xe. Ngoài ra, hỗ trợ dạy trẻ đi lên các đoạn đường dốc hay đường gồ ghề cũng giúp bé cải thiện tay lái.

Hướng dẫn dạy trẻ Tiểu học đi xe đạp 2 bánh

Với các bé từ độ tuổi Tiểu học trở lên, con đã có khả năng đi xe đạp 2 bánh và ba mẹ có thể dạy con theo trình tự dưới đây: 

Bước 1: Tập giữ thăng bằng với xe có tháo lắp bánh phụ hoặc không

Khi sử dụng xe đạp, điều đầu tiên là ba mẹ cần điều chỉnh độ cao yên xe phù hợp với tầm với của trẻ. Chiều cao lý tưởng là mức độ chân có thể duỗi thẳng khi bàn chân đặt phẳng trên mặt đất đồng thời tay chạm ghi đông với tư thế thoải mái.

Trong lúc di chuyển, hãy giúp con giữ thăng bằng bằng cách bám chắc phần yên xe để đỡ lưng cho trẻ. Một điều quan trọng, đừng quên nhắc con luôn nhìn thẳng về phía trước và đạp từ từ để xe không bị đổ.

Cách khác, hãy đặt tay mình lên vai, lưng hoặc cổ của con nhưng đừng nắm chặt. Nếu con cần được giữ chắc hơn thì đặt tay dưới nách bé. Luôn nhớ rằng, hãy để con tự đẩy xe lướt đi và bạn chỉ giữ nhẹ người bé để tránh bị ngã

Bước 2: Hướng dẫn cách đạp bàn đạp 

Trước hết, hãy cho con biết “vị trí bắt đầu” để đạp xe. Bạn cần xoay bàn đạp sao cho một bên cao hơn và nằm trước bên kia một chút. Khi đứng ở một bên xe để nhìn (bánh xe trước nằm bên trái bạn) thì hai bàn đạp sẽ nằm xấp xỉ ở vị trí 4 giờ và 10 giờ. Nếu con thuận tay phải thì bàn đạp phải sẽ nằm trước và ngược lại.

Tiếp đó, hãy yêu cầu con đặt chân thuận lên bàn đạp, tiến hành đạp và nhấc chân còn lại lên đồng thời. Có thể con sẽ bị ngã vài lần nhưng hãy động viên trẻ cố gắng. Nếu con có vẻ sợ, bạn chỉ nên cho bé tập một khoảng thời gian ngắn mỗi ngày để bé làm quen dần.

Bước 3: Dạy con cách xoay tay lái & dừng lại

Khi đã di chuyển thành thạo, bạn nên dạy con cách xoay tay lái nhằm giữ xe đứng tại chỗ hoặc chuyển hướng khi cần. Hãy nhắc con bóp thắng từ từ đến khi xe dừng hẳn để tránh dừng xe đột ngột dễ xảy ra tai nạn nếu đi ở đường đông.

Bước 4: Cách quan sát phương hướng

Với trẻ mới tập đi, con dễ mất tập trung vì tâm lý sợ ngã, đổ xe. Lúc này, ba mẹ cần nhắc con chú ý nhìn về phía trước, không nhìn sang bên để tránh bị mất thăng bằng. Trường hợp con đã giữ cân bằng tốt, có thể tự đi 1 mình, bạn cần dạy con cách quan sát các hướng cũng như cách điều khiển ghi đông để di chuyển đến hướng mong muốn. 

Bước 5: Hướng dẫn lên xuống dốc an toàn

Ở đoạn đường dốc, bạn cần hướng dẫn con cách phanh xe và giảm tốc độ an toàn để tránh tình trạng phanh gấp dẫn đến ngã xe hoặc gây tai nạn. 

Bước 6: Cách đi lên các đoạn đường không bằng phẳng

Tương tự ở các đoạn đường không bằng phẳng, ba mẹ cần nhắc con đi chậm, quan sát kỹ ổ gà trên đường. Ở bước này, bạn nên cho trẻ tập xe đạp thật thành thạo rồi mới chuyển sang các địa hình khó đi như vậy.

Lưu ý khi dạy đi xe đạp cho trẻ em để con tự tin & an toàn

Tập xe không khó với các cách dạy trẻ đi xe đạp nêu trên nhưng ba mẹ vẫn cần lưu tâm những vấn đề về việc chuẩn bị trước khi tập xe và trong quá trình luyện tập để đảm bảo an toàn cho bé.

Trước khi đi xe đạp ba mẹ cần chuẩn bị gì?

Quá trình chuẩn bị rèn luyện một kỹ năng cho trẻ rất quan trọng, càng đầy đủ dụng cụ càng thuận tiện cho trẻ. Tập xe đạp cũng vậy, ba mẹ nên chọn loại xe chất lượng, có sẵn nón bảo hiểm và thực hiện vài thao tác điều chỉnh xe để con được an toàn.

Chọn loại xe phù hợp với độ tuổi của bé

Đa số các loại xe đều thiết kế đường kính bánh xe dựa trên độ tuổi & chiều cao của trẻ. Vì vậy, bạn có thể nhờ chủ cửa hàng chọn giúp. Dưới đây là bảng kích xe cho ba mẹ tham khảo:

Lưu ý: Nếu chiều cao của bé gần cỡ bánh xe đạp tiếp theo thì nên chọn xe cỡ to hơn để đi được lâu hơn.

Điều chỉnh yên xe phù hợp với chiều cao

Sau khi chọn mua xe, bạn cần điều chỉnh lại yên xe sao cho đáp ứng 3 tiêu chuẩn:

• Khoảng cách từ tay đến ghi đông phù hợp, không bị căng mỏi tay, gồng tay.

• Tư thế ngồi thoải mái.

• Chân có thể duỗi thẳng khi bàn chân đặt phẳng trên mặt đất đồng thời tay chạm ghi đông với tư thế thoải mái.

Chuẩn bị nón bảo hiểm cho con

Ba mẹ hãy chọn mũ bảo hiểm được thiết kế cho xe đạp và vừa vặn với kích thước đầu trẻ. Mũ phải vừa vặn và khoảng cách từ lông mày của bé đến vành trước của mũ không được rộng hơn hai ngón tay. Cẩn thận hơn, bạn nên trang bị tấm bảo vệ đầu gối và khuỷu tay để tránh trầy xước khi bị ngã. 

Một số lưu ý trong quá trình cho con tập đi xe đạp

Trong quá trình hướng dẫn đi xe đạp, ba mẹ cần chú ý những điều sau: 

Lựa chọn địa hình bằng phẳng dễ di chuyển

Hãy để trẻ bắt đầu tập xe đạp tại những con đường bằng phẳng, có ít người qua lại. Điều này giúp con luyện thăng bằng dễ dàng và tự tin hơn khi mới bắt đầu tập. Hơn nữa, với địa hình thuận lợi, con cũng sẽ học điều khiển linh hoạt nhanh hơn so với việc cố để con tập trên những đoạn đường khó dẫn đến không kiểm soát được tay lái.

Tập trung dạy trẻ giữ thăng bằng 

Không nên nóng vội ngay khi bắt đầu vì cốt yếu của việc đi xe đạp chính là giữ thăng bằng tốt. Thời gian để cân bằng xe ở mỗi đứa trẻ là khác nhau, có bạn chỉ 1 buổi những có bạn mất vài buổi. Điều này không ảnh hưởng gì đến kỹ năng đi xe sau này nên ba mẹ hãy để con được thoải mái làm quen.

Theo sát con trong những buổi đầu

Luôn luôn hỗ trợ, theo sát kèm cặp bé để hạn chế ngã, đổ xe. Ba mẹ có thể xem lại các bước hỗ trợ kể trên để thực hiện đúng thao tác giúp con đi xe đạp hiệu quả. Đặc biệt, với những bé có tâm lý sợ hãi, ba & mẹ nên kết hợp cùng nhau để con bớt lo lắng. 

Chẳng hạn, bố là người giữ xe để bé tự điều chỉnh tay lái và giữ thăng bằng, mẹ đứng trước vẫy tay và cổ vũ để con tập trung nhìn về phía trước. Sự phối hợp này sẽ giúp con tự tin hơn rất nhiều. Ba mẹ hãy thử áp dụng nếu con đang gặp vấn đề tương tự nhé!

Động viên & khen thưởng cho bé

Tập đi xe đạp là kỹ năng nhưng nó nên được coi là một hoạt động giải trí, vì vậy bạn nên khen ngợi mỗi khi bé đạt được tiến bộ. Hãy nói những câu động viên như:

“Đó là cách giữ xe ổn định — con làm tốt lắm!”

“Ô, cú đẩy đó rất tốt, xe chạy xa lắm – cứ nhắm thẳng phía trước mà chạy nhé!”

“Vừa rồi con tránh được cú ngã đó thật hay. Lần sau con đừng xoay tay lái quá gắt nhé”.

“Chúng ta sẽ sớm có thể cùng nhau đạp xe đến tiệm bán kem!”

Cùng với việc dạy con đi xe đạp đúng cách, an toàn, ba mẹ nên phối hợp dạy trẻ kỹ năng tham gia giao thông an toàn nếu con có đủ khả năng tự đi xe đi học, di chuyển đến các điểm gần nhà. 

Với những cách dạy trẻ đi xe đạp chia sẻ trên đây, ba mẹ đã phần nào nắm được quy trình chuẩn bị & hướng dẫn con luyện tập đúng để đảm bảo an toàn cho bé. Ba mẹ có thể xem thêm nhiều bài học tại Blog Kỹ năng sống của Monkey để chuẩn bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết giúp con phát triển tốt và trở thành người có ích cho xã hội.