Hướng dẫn cách xử lý khi trẻ bị ngã đập đầu- Sơ cứu khi trẻ bị ngã

Nguyên nhân khiến trẻ bị ngã đập đầu

Thông thường trẻ bị ngã do một số nguyên nhân chính sau đây:

• Do người lớn chủ quan: Trẻ nhỏ có thể bị ngã đập đầu do sự bất cẩn của người lớn khi trông chừng trẻ. Với trẻ đang tập lật hay bò có thể dễ bị rơi từ trên giường, võng hay nôi khi không có người lớn bên cạnh. Hay khi cho trẻ di chuyển cùng mà không có thiết bị bảo vệ khiến trẻ bị rơi ngã. Một số trường hợp người lớn bế trẻ bị tuột tay khiến trẻ bị ngã đập đầu.

• Do trẻ nghịch ngợm: Trẻ ở độ tuổi biết đi cực kỳ hiếu động, thích chạy nhảy khám phá mọi thứ, tuy nhiên con đi chưa vững nên rất dễ có nguy cơ bị vấp ngã. Với trẻ lớn hơn, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, các con lại càng yêu thích vận động. Các bạn nhỏ thường thích chạy nhảy, nô đùa, hay leo trèo lên cao…đây là những nguyên nhân khiến trẻ có nguy cơ bị ngã và gặp chấn thương ở vùng đầu. Vì mải chơi và chưa nhận thức được sự nguy hiểm nên các con rất dễ bị ngã do trơn trượt, hay va phải nhau.

Tùy vào tùy từng mức độ nghiêm trọng mà con có thể bị tổn thương nặng hay nhẹ ở vùng đầu. Các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của tai nạn ở vùng đầu của trẻ như:

• Yếu tố độ cao: Trẻ bị ngã từ độ cao càng lớn thì mức độ nguy hiểm càng nặng bởi lực tác động lên cơ thể bé tỉ lệ thuận với chiều cao. Độ cao gây nguy hiểm đối với trẻ dưới 5 tuổi là 1.5m và trẻ trên 5 tuổi là 2m. Nếu ngã từ độ cao như vậy trẻ rất dễ gặp các chấn thương nguy hiểm.

• Yếu tố bề mặt trẻ bị rơi xuống: Khi trẻ bị ngã tại những nơi có bề  mặt cứng sẽ gây nguy hiểm và tổn thương nghiêm trọng hơn những nơi có bề mặt mềm. Vì thế cần cẩn trọng khi bé bị ngã trên nền đất cứng, bê tông hay các bề mặt cứng khác.

• Yếu tố vận dụng mà bé bị va đập phải: Ngoài những bề mặt cứng thì việc va chạm vào các vật sắc nhọn và góc cạnh,…cũng gây tổn thương nặng cho bé như rách da, chảy máu. Khi va chạm vào các vật có độ mềm như đệm, chăn gối hay gấu bông…cũng sẽ giảm bớt được mức độ nghiêm trọng ở vết thương của trẻ.

Các dạng chấn thương khi trẻ bị ngã đập đầu

Như đã nói bên trên, tùy vào mức độ va chạm, độ cao khi ngã và bé có va chạm vào vật nào không thì bé có thể gặp các chấn thương từ nhẹ đến nặng. Các chấn thương bé có thể gặp phải như:

Xây xước, sưng đầu, bầm tím nhẹ

Với trường hợp trẻ bị ngã nhẹ và mức độ không quá nguy hiểm thì trẻ có thể bị các vết xước nhẹ, hay đầu bị nổi cục và xuất hiện một số vết bầm. Trong trường hợp này cha mẹ không cần quá lo lắng bởi phần da đầu khá mềm và có chứa nhiều mạch máu nên việc sưng bầm rất dễ xảy ra. Vết thương của bé sẽ hồi phục nhanh trong khoảng từ 1-2 tuần.’

Trẻ bị chấn động não

Chấn động não do va đập có thể khiến bé bị choáng váng và mất kiểm soát trong một thời gian ngắn. Bé không thể hoạt động bình thường trong khoảng vài phút hoặc vài giờ với các biểu hiện như mất nhận thức và không thể tỉnh táo. Tuy nhiên, trong một số trường hợp biểu hiện của chúng không rõ ràng khiến cha mẹ rất khó để nhận ra.

Tụ máu 

Phần đầu của bé khá mềm và có chứa nhiều mạch máu nên dẫn đến việc khi va chạm vùng đầu sẽ rất dễ bị vỡ các mạch máu gây tổn thương. Tụ máu dưới da đầu thông thường không quá nguy hiểm tuy nhiên tụ máu bên trong não lại có thể ảnh hưởng tới tính mạng của trẻ bởi chúng nó để nhận ra. Khi chụp chiếu sẽ phát hiện ra các vết bầm xung quanh não do mạch máu bị vỡ do va chạm và não có thể bị sưng lên. Một số trẻ sẽ xuất hiện các cơn co giật ở khu vực đối diện phía đầu do sự va chạm của não và hộp sọ.

Vỡ sọ

Đây là tình trạng cực nguy hiểm và cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức để được điều trị kịp thời. Bé có thể bị một trong 4 loại vỡ xương sọ chính sau:

• Vỡ xương sọ tuyến tính: Loại gãy xương này khiến xương không di chuyển được và cần được theo dõi chặt chẽ bởi các bác sĩ trong bệnh viện. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp trẻ bị vỡ xương sọ loại này có thể hồi phục sau vài ngày mà không cần điều trị. 

• Vỡ xương sọ dạng khuyết: Biểu hiện của loại vỡ xương sọ này đó là hộp sọ của trẻ sẽ bị lõm vào phần xương bị vỡ khi bị ngã đập đầu với cường độ mạnh. Tình trạng này có thể xảy ra với việc trẻ bị vết cắt ở trên đầu. Trong trường hợp phần hộp sọ bị vỡ đè lên não, trẻ cần được phẫu thuật ngay lập tức để điều chỉnh lại.

• Vỡ xương sọ áp lực: Khi bị vỡ xương sọ áp lực, các vết nứt sẽ xuất hiện dọc theo đường khớp trong hộp sọ của trẻ. Trẻ sơ sinh là đối tượng dễ mắc phải đóng kín và đường khớp ở hộp sọ chưa được khép sát lại với nhau. Khi trẻ bị ngã đập đầu sẽ khiến các đường khớp sọ không nối liền lại mà bị nới rộng ra

• Vỡ sàn sọ: Đây là mức độ nguy hiểm nhất và ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ. Biểu hiện của việc trẻ bị vỡ sàn sọ đó là quanh mắt và sau tai có các vết bầm tím. Mũi và tai của trẻ cũng có thể bị chảy máu hoặc xuất hiện các chất lỏng- đây chính là dịch não tủy do vỏ não bị rách. Đây là trường hợp cực nghiêm trọng cần được theo dõi và điều trị vô cùng cẩn thận.

Cách xử lý khi trẻ bị ngã đập đầu

Nhiều cha mẹ vô cùng lúng túng và không biết xử lý như thế nào khi trẻ bị ngã đập đầu. Dưới đây là một số gợi ý để có thể tham khảo để xử lý tình trạng trẻ bị ngã đập đầu

Chấn an trẻ

Cha mẹ cần chấn an trẻ để con lấy lại bình tĩnh và để có thể xử lý dễ dàng hơn. Nhiều trẻ do đau đớn hay hoảng sợ nên thường khóc to hoặc có những hành động có thể gây ảnh hưởng lên vết thương. Cha mẹ có thể chấn an trẻ bằng cách an ủi, ôm con để con có thể lấy lại bình tĩnh

Xác định vết thương của trẻ

Sau khi chấn an trẻ cha mẹ cần xác định vết thương của trẻ để xem trẻ đang bị tổn thương ở mức độ nào và đưa ra cách xử lý cho phù hợp. Quan sát các biểu hiện của trẻ và xem bé bị tổn thương khu vực vào và có dấu hiệu nghiêm trọng thì cần gọi ngay cấp cứu để được hỗ trợ kịp thời. Có thể hỏi xem bé bị ngã ở đâu, ngã như thế nào trong trường hợp cha mẹ không trực tiếp chứng kiến.

Một số trẻ có thể bị chấn thương cả vùng cổ và cột sống do bị ngã nên cần thận sự lưu ý. Nếu không xử lý đúng cách rất dễ khiến trẻ bị nguy hiểm đến tính mạng hoặc để lại các di chứng về sau.

Xử lý nhanh trường hợp bé bị ngã đập đầu

Nếu trẻ bị ngã nhẹ cha mẹ có thể sơ cứu trẻ theo các gợi ý dưới đây:

• Dùng khăn sạch bọc vào đá lạnh rồi chườm lên vết bầm sưng của trẻ trong 10-15 phút để giảm đau

• Sử dụng cồn hoặc nước sát khuẩn làm sạch vết thương của trẻ để tránh bị nhiễm trùng

• Nếu trẻ bị chảy máu cần tiến hành cầm máu bằng cách ép băng gạc y tế tại vết thương cho đến khi máu ngừng hẳn. Tiến hành băng bó cố định vết thương của trẻ, tuy nhiên không nên băng quá chặt

• Một số trường hợp trẻ ngã đập đầu bị choáng váng có thể nôn 1-2 lần, cha mẹ có thể cho trẻ uống một chút nước lọc rồi cho bé nghỉ ngơi. Quan sát trong 1-2 giờ đầu tiên nếu bé đã hoàn toàn bình thường thì có thể cho bé ăn uống trở lại.

• Trong trường hợp bé bị đau nhức đầu nhẹ có thể cho bé dùng thuốc giảm đau. Tuy nhiên chỉ được phép dùng thuốc sau khoảng thời gian 2 giờ đầu sau ngã. Nếu bé vẫn đau đầu trong khoảng 24 giờ tiếp thì cần đưa bé đến bệnh viện để được khám chữa kịp thời.

Xem thêm: 

• Trẻ bị ngã chống tay: Đề phòng bé bị trật khớp, gãy xương
• Cha mẹ nên làm gì khi trẻ bị ngã chảy máu răng

Những sai lầm cha mẹ thường mắc phải khi sơ cứu trẻ bị ngã đập đầu

Rất nhiều cha mẹ vì không nắm chắc các cách xử lý và học theo các phương pháp truyền miệng vì thế rất dễ dẫn tới việc thực hiện sai lệch khiến vết thương của bé bị nặng hơn:

Đắp khăn ấm lên vết thương của trẻ

Đắp khăn ấm lên vết thương của trẻ có thể giúp bé dễ chịu tức thời tuy nhiên đây là cách làm sai lầm mà rất nhiều người vẫn hay áp dụng. Khi trẻ bị ngã các mạch máu đang bị chảy nếu bị tác động làm ấm sẽ bị giãn nở nhiều hơn, khiến máu chảy càng nhiều và gây nguy hiểm cho trẻ. Tuyệt đối không dùng khăn ấm đắp lên vết thương của trẻ ngay lâp tức để tránh nguy hiểm cho trẻ và khiến vết thương lâu lành hơn.

Sử dụng dầu gió xoa lên vết thương

Dầu gió là loại dầu có trong tủ thuốc của rất nhiều gia đình bởi sự tiện lợi và các tác dụng khá tốt, đặc biệt giúp giữ ấm cơ thể khá tốt. Tuy nhiên, đây là cách làm sai lầm và các bác sĩ khuyến cáo không nên thực hiện. Dầu gió không có tác dụng trong trường hợp này, thậm chí chúng còn khiến vết thương trở nên nghiêm trọng hơn. Hơn nữa, khi xoa dầu gió còn khiến các mạch máu đang bị vỡ chảy máu nhiều hơn do bị day liên tục.

Di chuyển nạn nhân một cách vội vàng

Nhiều cha mẹ thấy con bị ngã vội vàng bế xốc con lên nhưng đây là hành động khá nguy hiểm bởi có thể trẻ bị gãy cổ, gãy cột sống hoặc đang bị ảnh hưởng đến não. Tốt nhất hãy sơ cứu trẻ tại chỗ và không di chuyển trẻ khi không cần thiết. Gọi cứu hộ để được hỗ trợ kịp thời trong trường hợp cần thiết để đảm bảo an toàn cho trẻ.

Khi nào thì cần đưa bé đến gặp bác sĩ

Cách xử lý khi trẻ bị ngã đập đầu nghiêm trọng như thế nào? Khi bé có một trong những biểu hiện dưới đây, cha mẹ cần đưa bé đến gặp ngay bác sĩ để có thể được chữa trị và điều trị kịp thời.

Hộp sọ bị móp méo, biến dạng

Nếu trẻ bị ngã đập đầu khiến đầu bé xuất hiện các vết lõm vào phía trong có nghĩa trẻ đã bị vỡ sọ. Lúc này cha mẹ tuyệt đối không tự ý nắn chỉnh mà cần đem trẻ đến bệnh viện để các bác sĩ theo dõi và đưa ra phương án điều trị phù hợp.

Trẻ xuất hiện các cơn co giật

Các cơn co giật ngắn có thể xuất hiện khi não bé bị tác động mạnh. Các cơn co giật này có thể xuất hiện một lát sau đó dừng lại, tuy nhiên chúng cũng khiến trẻ mất dần tri giác. Nếu không được cứu chữa kịp thời có thể dẫn tới nguy hiểm đến tính mạng của trẻ hoặc để lại di chứng về sau.

Chảy dịch ở mắt, tai và mũi

Nếu trẻ bị ngã chảy máu hay dịch ở mắt, mũi và tai thì bé đã bị chấn thương sọ não. Lớp màng não bị vỡ khiến dịch não tủy bị tràn ra ngoài. Đây là tình trạng cực nguy hiểm và cần được cấp cứu ngay lập tức để bảo vệ tính mạng của trẻ.

Bầm tím mắt và sau tai

Đây cũng là một trong những dấu hiệu của việc trẻ đã bị chấn thương sọ não. Các vết bầm tím và mạch máu nổi lên quanh khu vực mắt và sau hai tai của trẻ. Các bác sĩ sẽ chụp chiếu để xác định vị trí bị ảnh hưởng và có thể chỉ định mổ để cứu chữa kịp thời.

Bé bị bất tỉnh

Trong trường hợp bé bị bất tỉnh dù chỉ và vài giây thì cha mẹ cũng nên đưa trẻ đến bệnh viện. Đặc biệt bé bị hôn mê sâu cần gọi xe cấp cứu để đưa trẻ đến bệnh viện bởi trẻ có nguy cơ bị tụ máu não.

Bé bị mất ý thức

Rất nhiều trẻ sau khi bị ngã vẫn không có biểu hiện gì khác thường. Tuy nhiên sau đó trẻ lại có những biểu hiện lạ như bị kích động, đầu óc mơ màng không tập trung, bé không nghe được lời bố mẹ nói, bé không nhận biết được người thân trong gia đình,…Một số trẻ bị nói nhịu, nói lắp, không diễn đạt được ý của mình dù trước đó bé vẫn bình thường. Đây là những dấu hiệu của việc trẻ bị ảnh hưởng đến não, cần được đưa đến bệnh viện.

Trẻ nôn liên tục

Do va đập não có thể khiến trẻ bị nôn 1 -2 lần, tuy nhiên nếu trẻ bị nôn liên tục thì bé đã bị ảnh hưởng nặng đến não. Cách xử lý khi trẻ bị ngã đập đầu bị nôn tốt nhất là đưa trẻ đến bệnh viện.

Bé ngủ li bì

Nhiều cha mẹ để cho bé ngủ vì lầm tưởng bé bị mệt. Tuy nhiên đây cũng là một trong những dấu hiệu nguy hiểm mà bé đang gặp phải. Nhiều trẻ ngủ li bì do não đang bị ảnh hưởng khiến bé không thể tỉnh lại được. Cha mẹ cần đặc biệt lưu ý nhất là khi trẻ bị ngã vào ban đêm. Cần quan sát trẻ và kiểm tra ít nhất 2 tiếng một lần để con có thật sự ổn định.

Mắt bé không nhìn thẳng, bị lác

Nếu sau khi bị ngã bé không nhìn thẳng được, hay đi loạng choạng, va đập vào đồ vật, mắt nhìn sang hai hướng và có vẻ như bị lác cha mẹ cũng nên đưa trẻ đến bệnh viện để được cứu chữa.

Phòng ngừa nguy cơ bị ngã đập đầu ở trẻ nhỏ

Để phòng tránh nguy cơ trẻ bị ngã đập đầu gây ảnh hưởng đến não bộ, cha mẹ cần lưu ý những điều sau:

• Trông chừng trẻ nhỏ cẩn thận nhất là trẻ đang tập lật, bò, tập đi. Các bé rất dễ bị ngã bởi cơ thể chưa được cứng cáp và vì thế cũng rất dễ bị nặng hơn

• Cho con chơi trong cũi khi cha mẹ bận tay để có thể vừa trông con vừa làm việc

• Các khu vực như cầu thang, cửa sổ, ban công cần được rào chắn cẩn thận để tránh việc trẻ bị lọt hoặc rơi ra ngoài.

• Để điện sáng tại các khu vực như cầu thang, bậc thềm để dễ quan sát

• Dạy con nhận biết các khu vực an toàn có thể vui chơi, tránh ra các khu vực nguy hiểm để tránh bị té ngã

• Lau sàn nhà khô sạch, đặc biệt là khu vực nhà tắm để tránh trường hợp trẻ bị vấp ngã

• Không để đồ vật cao quá tầm với của trẻ em

• Không tung trẻ lên cao hay sốc ngược trẻ tránh trường hợp tuột tay làm trẻ bị té ngã

• Khi cho trẻ dưới 10 tuổi trông em cần có người lớn quan sát để đảm bảo an toàn.

Chắc hẳn đến đây cha mẹ cũng đã nắm được các cách xử lý khi trẻ bị ngã đập đầu rồi đúng không nào? Hãy lưu ý để dạy con cách tự bảo vệ bản thân và cha mẹ cũng nên dành thời gian quan sát trẻ để phòng tránh nguy hiểm cho con.